تفاوت کلید حرارتی با کلید کامپکت

کلیدهای حرارتی و کلیدهای اتوماتیک کامپکت (MCCB) هر دو برای محافظت از مدارهای الکتریکی طراحی شده‌اند، اما از لحاظ تفاوت کلید حرارتی با کلید کامپکت و کاربرد، عملکرد و ساختار با هم تفاوت دارند. این مقاله به بررسی تفاوت‌های اصلی این دو کلید می‌پردازد و به شما کمک می‌کند تا انتخاب بهتری برای پروژه‌های خود داشته باشید.

مقدمه

در مدارهای الکتریکی، حفاظت از تجهیزات در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه ضروری است. برای این منظور، ابزارهای مختلفی وجود دارد که از جمله مهم‌ترین آن‌ها کلید حرارتی و کلید کامپکت (MCCB) هستند. این دو وسیله‌ی حفاظتی برای کنترل جریان‌های الکتریکی و جلوگیری از خرابی تجهیزات استفاده می‌شوند، اما از نظر ساختار و نحوه عملکرد تفاوت‌های قابل توجهی دارند.

در این مقاله، به بررسی تفاوت کلید حرارتی با کلید کامپکت، کاربردهای هر کدام، و مزایا و معایب آن‌ها می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم بهترین گزینه را برای نیازهای خود انتخاب کنید.

کلید حرارتی چیست؟

کلید حرارتی یا محافظ حرارتی (Thermal Overload Relay) وسیله‌ای است که برای حفاظت از موتورهای الکتریکی و تجهیزات در برابر اضافه بار طراحی شده است. عملکرد این کلید بر اساس یک عنصر بی‌متال (Bimetal) است که به افزایش دما و حرارت حساس است. وقتی جریان برق از مقدار مشخصی بالاتر می‌رود، بی‌متال گرم می‌شود و در نهایت مدار را قطع می‌کند.

مزایای کلید حرارتی:

• حفاظت از اضافه بار: این کلید به خوبی می‌تواند از موتورهای الکتریکی در برابر بارهای اضافی محافظت کند.
• قابلیت تنظیم: بسیاری از کلیدهای حرارتی قابلیت تنظیم دارند و می‌توانند متناسب با نیاز مدار تنظیم شوند.
• محافظت در برابر افزایش دما: کلید حرارتی نه تنها به جریان الکتریکی حساس است، بلکه در صورت افزایش بیش از حد دما نیز مدار را قطع می‌کند.

معایب کلید حرارتی:

• عدم حفاظت در برابر اتصال کوتاه: کلیدهای حرارتی بیشتر برای حفاظت در برابر اضافه بار طراحی شده‌اند و در برابر اتصال کوتاه، کارایی زیادی ندارند.
• زمان تاخیر در قطع: قطع جریان در کلید حرارتی به تدریج انجام می‌شود، زیرا باید دما به سطح معینی برسد تا عمل کند.

کلید اتوماتیک کامپکت (MCCB) چیست؟

کلید اتوماتیک کامپکت (MCCB)، که به آن کلید کامپکت نیز می‌گویند، یک کلید حفاظتی چندکاره است که برای حفاظت از مدارهای الکتریکی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شود. این کلید نسبت به کلیدهای مینیاتوری (MCB) قدرت بیشتری دارد و برای جریان‌های بالاتر و کاربردهای صنعتی مناسب است.

کلید کامپکت ترکیبی از حفاظت حرارتی و مغناطیسی است. حفاظت حرارتی برای کنترل اضافه بار و حفاظت مغناطیسی برای قطع سریع مدار در برابر اتصال کوتاه به کار می‌رود.

مزایای کلید اتوماتیک کامپکت (MCCB):

• حفاظت کامل: MCCB هم در برابر اضافه بار و هم اتصال کوتاه از مدار محافظت می‌کند.
• قابلیت استفاده در جریان‌های بالا: کلیدهای کامپکت برای جریان‌های بالا تا چند هزار آمپر مناسب هستند.
• قابلیت تنظیم پیشرفته: برخی از مدل‌های MCCB قابلیت تنظیم دقیق پارامترهای حفاظتی مانند جریان نامی و زمان تاخیر قطع را دارند.

معایب کلید کامپکت:

• هزینه بالاتر: کلیدهای کامپکت معمولاً نسبت به کلیدهای حرارتی قیمت بالاتری دارند.
• ابعاد بزرگتر: MCCB‌ها به دلیل ساختار پیچیده‌تر، اندازه بزرگ‌تری دارند و فضای بیشتری را اشغال می‌کنند.

تفاوت‌های کلیدی بین کلید حرارتی و کلید کامپکت

1. نوع حفاظت:
   • کلید حرارتی: فقط در برابر اضافه بار از مدار محافظت می‌کند و به طور خاص برای حفاظت از موتورهای الکتریکی طراحی شده است.
   • کلید کامپکت (MCCB): هم در برابر اضافه بار و هم اتصال کوتاه از مدار محافظت می‌کند و در مدارهای قدرت و صنعتی استفاده می‌شود.
2. کاربرد:
   • کلید حرارتی: معمولاً برای حفاظت از موتورهای الکتریکی و تجهیزات با جریان کم تا متوسط استفاده می‌شود.
   • کلید کامپکت: برای مدارهای با جریان بالا، به خصوص در صنایع و کارگاه‌های بزرگ مناسب است.
3. ساختار و مکانیزم عملکرد:
   • کلید حرارتی: از یک بی‌متال استفاده می‌کند که با افزایش دما خم می‌شود و مدار را قطع می‌کند.
   • کلید کامپکت: از دو مکانیزم حرارتی و مغناطیسی استفاده می‌کند؛ مکانیزم حرارتی برای اضافه بار و مکانیزم مغناطیسی برای قطع سریع مدار در زمان اتصال کوتاه.
4. ظرفیت جریان:
   • کلید حرارتی: معمولاً برای جریان‌های کمتر (تا چند ده آمپر) طراحی شده است.
   • کلید کامپکت: می‌تواند جریان‌های بالایی را (تا چند هزار آمپر) تحمل کند و برای کاربردهای صنعتی سنگین مناسب است.
5. قابلیت تنظیم:
   • کلید حرارتی: تنظیم ساده‌تری دارد و برای تنظیم جریان نامی استفاده می‌شود.
   • کلید کامپکت: قابلیت تنظیم پیشرفته‌تری دارد، از جمله تنظیم جریان، زمان تاخیر، و حساسیت به اضافه بار.
6. سرعت عملکرد:
   • کلید حرارتی: سرعت عملکرد آن بسته به زمان گرم شدن بی‌متال متفاوت است و به صورت تدریجی عمل می‌کند.
   • کلید کامپکت: دارای دو مکانیزم قطع سریع است که برای حفاظت در برابر اتصال کوتاه بلافاصله عمل می‌کند.

کاربردهای کلید حرارتی و کلید کامپکت

کاربردهای کلید حرارتی:

1. حفاظت از موتورهای الکتریکی: کلیدهای حرارتی برای جلوگیری از آسیب به موتورهای الکتریکی در اثر اضافه بار طراحی شده‌اند.
2. کنترل جریان کم: در مدارهایی که جریان‌های نسبتاً کمی وجود دارد، کلید حرارتی می‌تواند به خوبی کار کند.
3. مصارف خانگی و تجاری کوچک: کلیدهای حرارتی در کاربردهای خانگی و کارگاه‌های کوچک که نیاز به حفاظت از تجهیزات کم‌جریان دارند، استفاده می‌شوند.

کاربردهای کلید کامپکت (MCCB):

1. مدارهای صنعتی با جریان بالا: کلید کامپکت برای مدارهای قدرتی که جریان‌های بالا و سنگین دارند مناسب است.
2. تأسیسات برق صنعتی: در نیروگاه‌ها، کارگاه‌های بزرگ و کارخانه‌ها، کلیدهای کامپکت برای کنترل و محافظت از تجهیزات استفاده می‌شوند.
3. تابلوهای برق: در تابلوهای توزیع برق برای قطع و وصل مدارهای بزرگ و حفاظت از سیستم‌های برق‌رسانی، MCCB‌ها بسیار کاربرد دارند.

انتخاب بین کلید حرارتی و کلید کامپکت: کدام یک مناسب‌تر است؟

انتخاب بین کلید حرارتی و کلید کامپکت بستگی به نیازها و شرایط خاص مدار دارد. اگر شما با موتورهای الکتریکی کوچک تا متوسط سروکار دارید و می‌خواهید از آنها در برابر اضافه بار محافظت کنید، کلید حرارتی می‌تواند گزینه مناسبی باشد. اما اگر با مدارهای قدرتی و جریان‌های بالا سر و کار دارید، یا نیاز به حفاظت همه‌جانبه در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار دارید، کلید کامپکت (MCCB) انتخاب بهتری خواهد بود.

در چه شرایطی کلید حرارتی مناسب‌تر است:

• حفاظت از موتورهای الکتریکی با جریان‌های کم و متوسط
• کاربردهای خانگی و تجاری کوچک
• مدارهای با خطر کم اتصال کوتاه

در چه شرایطی کلید کامپکت (MCCB) بهتر است:

• مدارهای صنعتی و قدرتی با جریان‌های بالا
• حفاظت جامع در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه
• کاربردهای حساس با نیاز به قطع سریع مدار

کلید چه کاربردی دارد؟

کلید حرارتی (Thermal Overload Relay) یکی از قطعات حفاظتی است که از موتور و سایر وسایل برقی در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کند. این کلید از فیوز مینیاتوری، کلید و بی متال تشکیل شده و به‌عنوان یک مدار قطع حفاظتی در برابر جریان‌های بیش از حد عمل می‌کند. به این کلید همچنین MPCB (Motor Protection Circuit Breaker) گفته می‌شود که از عبارت لاتین آن برگرفته شده است.

کاربردهای کلید حرارتی

1. کلید زنی مدارات موتوری: یکی از اصلی‌ترین کاربردهای کلید حرارتی، کلید زنی و حفاظت از مدارات موتوری است.
2. حفاظت قابل تنظیم: این کلیدها قابلیت تنظیم حفاظت در برابر اضافه بار حرارتی و مغناطیسی را دارند.
3. افزایش ایمنی: با محافظت از الکترو موتور در برابر خطاهای الکتریکی، ایمنی را افزایش می‌دهند.
4. جلوگیری از اثر اضافه بار: این کلیدها با ایجاد تأخیر حرارتی هنگام روشن شدن موتور، از داغ شدن آن جلوگیری می‌کنند.
5. استفاده در مدارات فرمان: کلیدهای حرارتی به همراه تجهیزات جانبی در مدارات فرمان نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند.

کلید کامپکت چیست و چه کاربردی دارد؟

کلید کامپکت (Molded Case Circuit Breaker یا MCCB) یکی از انواع تجهیزات حفاظتی الکتریکی است که در مواقعی که جریان بیش از حد مجاز کلید مینیاتوری باشد، استفاده می‌شود. کلید کامپکت یک دستگاه مدولار است که برای محافظت از مدار در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار، و نیز حفاظت از تجهیزات و قطعات تابلو برق فشار ضعیف استفاده می‌شود.

اصلی‌ترین کاربردهای کلید کامپکت

1. حفاظت در برابر اضافه جریان: محافظت در برابر جریان‌های کاری بیش از مقدار مجاز و طولانی‌تر از کاربرد معمول.
2. حفاظت در برابر خطاهای الکتریکی: جریان‌های بسیار بالا که در طول یک خطا، مانند خطای خط یا اتصال کوتاه، باید سریعاً قطع شوند.
3. تغییر وضعیت قطع یا وصل: در شرایطی که سوئیچ دستی یا کلید مناسب در دسترس نباشد، برای تغییر وضعیت قطع یا وصل مدار استفاده می‌شود.

تفاوت کلید حرارتی با کلید کامپکت

موارد کاربرد

• کلید حرارتی: برای کلیدزنی و حفاظت از موتورهای الکتریکی و مدارهای توزیع.
• کلید کامپکت: برای خاموش و روشن کردن دستی موتور الکتریکی و حفاظت از موتور در صورت رخ دادن خطا.

هدف طراحی

• کلید حرارتی: عمدتاً برای حفاظت از موتور الکتریکی در برابر خطاها طراحی شده است.
• کلید کامپکت: برای حفاظت از مدارهای عمومی مانند سیستم‌های توزیع و سیستم‌های سیم‌کشی طراحی شده است.

توان حفاظتی

• کلید حرارتی: علاوه بر حفاظت در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه، در برابر افت فاز و خطای ولتاژ نیز محافظت می‌کند.
• کلید کامپکت: تنها در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه محافظت می‌کند.

نیاز به رله حفاظت اضافه بار

• کلید حرارتی: نیازی به رله حفاظت اضافه بار ندارد.
• کلید کامپکت: اتصال رله حفاظت اضافه بار ضروری است.

قابلیت تنظیم مجدد خودکار

• کلید حرارتی: دارای قابلیت تنظیم مجدد خودکار است.
• کلید کامپکت: این قابلیت را ندارد.

پاسخ به جریان‌های راه‌اندازی

• کلید حرارتی: می‌تواند بدون قطع مدار، جریان‌های هجومی راه‌اندازی موتور را تحمل کند.
• کلید کامپکت: ممکن است باعث خاموش شدن کاذب شود.

مزایای کلید حرارتی نسبت به کلید کامپکت

1. عدم نیاز به کنتاکتور: کلیدهای حرارتی می‌توانند به صورت دستی موتور را خاموش و روشن کنند.
2. قابلیت تنظیم مجدد خودکار: موتور می‌تواند بعد از وقوع اضافه بار دوباره فعالیت خود را از سر بگیرد.
3. حفاظت اضافی: کلیدهای حرارتی علاوه بر حفاظت در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار، در برابر افت فاز و خطای ولتاژ نیز محافظت می‌کنند.

سوالات متداول (FAQs)

1. آیا کلید حرارتی می‌تواند به جای کلید کامپکت در مدارهای صنعتی استفاده شود؟
   خیر، کلید حرارتی برای مدارهای صنعتی با جریان‌های بالا یا خطر اتصال کوتاه مناسب نیست. برای این نوع کاربردها، کلید کامپکت توصیه می‌شود.
2. آیا کلید کامپکت می‌تواند به جای کلید حرارتی در حفاظت موتورهای کوچک استفاده شود؟
   بله، اما کلیدهای کامپکت معمولاً برای جریان‌های بالا و مدارهای پیچیده‌تر طراحی شده‌اند و استفاده از آن‌ها برای موتورهای کوچک ممکن است بیش از حد نیاز باشد.
3. کلید حرارتی چگونه تنظیم می‌شود؟
   کلیدهای حرارتی معمولاً دارای یک پیچ تنظیم هستند که با استفاده از آن می‌توان جریان نامی را تنظیم کرد تا با نیاز مدار هماهنگ شود.

نتیجه‌گیری

در نهایت، کلید حرارتی اشنایدر و کلید کامپکت هر دو نقش مهمی در حفاظت از مدارهای الکتریکی ایفا می‌کنند، اما بسته به نوع مدار و نیازهای شما، انتخاب صحیح بین این دو می‌تواند به بهبود عملکرد سیستم و کاهش هزینه‌ها کمک کند. کلید حرارتی برای حفاظت موتورهای کوچک و مدارهای کم‌جریان مناسب است، در حالی که کلید کامپکت برای مدارهای با جریان بالا و نیاز به حفاظت کامل از مدار ایده‌آل است ، کلیدهای حرارتی و کامپکت هر دو به‌عنوان وسایل حفاظتی الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هرچند هر دو هدف مشترکی دارند، اما تفاوت‌های اساسی در موارد کاربرد، هدف طراحی و قابلیت‌های حفاظتی آن‌ها وجود دارد. کلیدهای حرارتی در محافظت از موتورهای الکتریکی در برابر خطرات بیشتر از کلیدهای کامپکت پیشرفته‌تر هستند. شما می‌توانید کلیدهای حرارتی با کیفیت را از فروشگاه اینترنتی آریما صنعت خریداری کنید و برای کسب اطلاعات بیشتر با تیم پشتیبانی این فروشگاه در ارتباط باشید.